„W lasach Puszczy Kamienieckiej, w czworokącie: Jerzyska – Burakowskie – Gwizdały – Łazy, w dniach 13 – 15 sierpnia 1944 roku, miała miejsce nierówna walka I Kompanii 32 Pułku Piechoty, 8 Dywizji Piechoty Armii Krajowej i w jej składzie oddział Narodowych Sił Zbrojnych z Wołomina z przeważającymi siłami 7 Dywizji Piechoty Wehrmachtu”. – to nagłówek szerszej informacji, znajdującej się na tablicy przy pomniku w Jerzyskach.

Bitwa pod Jerzyskami będąca elementem Akcji „Burza” na tej ziemi, jest jednym z symboli bohaterstwa i determinacji żołnierzy Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych.  Wiedząc o nadciągających wojskach sowieckich dawali nadzieję na wolność i suwerenność oraz chcieli zagwarantować Polsce prawo do decydowania o swej przyszłości. Mimo tragicznych strat, ich walka przeciwko okupantowi niemieckiemu stanowi ważny moment w historii naszego regionu i jest częścią naszego dziedzictwa. Po latach komunistycznego zniewolenia, heroiczny bój żołnierzy AK i NSZ, dzięki naszej zbiorowej pamięci oraz staraniom kilku osób i Instytutu Pamięci Narodowej może być rokrocznie przypominany i uroczyście świętowany.

W niedzielę, 20 sierpnia 2023 r. na leśnej polanie w Jerzyskach (gm. Łochów) odbyły się uroczystości związane z 79. rocznicą bitwy i Świętem Wojska Polskiego.

Po wprowadzeniu kompanii honorowej 23. Bazy Lotnictwa Taktycznego w  Mińsku Mazowieckim pod dowództwem ppor. Dawida Mielecha i pocztów sztandarowych odśpiewano Hymn Polski.

Pocztów sztandarowych zgromadziło się ok. piętnastu – dwa Armii Krajowej z Łochowa i Radzymina, Dwa OSP, jeden leśników i ok. 10 ze szkół  gminy Łochów.

Burmistrz Łochowa Robert Gołaszewski powitał uczestników uroczystości.

Głównym celebransem Mszy Świętej był ks. Prałat Tadeusz Osiński – Kapelan Okręgu Warszawa-Wschód ŚZŻAK, a koncelebrantami ks. Stanisław Wojciechowski i ks. Marek Dąbrowski – proboszcz parafii Jerzyska.

Po Mszy Świętej odczytano listy:

–  list od Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego przeczytała dyrektor Biura Wojewody Mazowieckiego Pani Anna Kaszuba,

–  listu od Pana Ministra Piotra Glińskiego przeczytał Pan Kacper Sakowicz – Szef gabinetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego,

–  list od Edwarda Siarki Sekretarza Stanu i Pełnomocnika ds. Leśnictwa i Łowiectwa przeczytał Inżynier Nadzoru Nadleśnictwa Łochów Pan Wojciech Zakrzewski,

–  list od Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Pana Jana Józefa Kasprzyka przeczytał Przewodniczący Rady Miejskiej w Łochowie Pan Sławomir Ryszawa.

Następnie głos zabrali: posłowie na Sejm – RP Pan Maciej Górski i Pani Teresa Wargocka.

Oprawę muzyczną części patriotycznej zapewniła Orkiestra Reprezentacyjna Wojska Polskiego pod dowództwem mł. chor. Kamila Demianiuka.

Apel Poległych odczytała Pani ppor. Dominika Zgnilec z 23 BLT. Po apelu nastąpiła Salwa Honorowa i składanie wieńców i wiązanek.

Dalsza część uroczystości odbyła się na „Polanie pod Dębami” obok leśniczówki Jerzyska.

W zakolu polany zbudowana była, bogato zdobiona różnymi już historycznymi sprzętami scenografia do widowiska przedstawiającego jedną z potyczek bitwy pod Jerzyskami.

Dalej już poza terenem widowiska stały namioty: nadleśnictwa Łochów i Kół Gospodyń Wiejskich z różnymi specjałami. Na niewielkiej scenie gości witał koncertem pieśni patriotycznych bard Tolek Jabłoński.

Zwieńczeniem uroczystości była inscenizacja fragmentu bitwy, z towarzyszeniem huku wybuchających granatów i nieustannym obstrzałem karabinów maszynowych, gdzie losy potyczki przechylały się raz w jedną raz w drugą stronę.

Na koniec tradycyjna, znakomita grochówka.

Sponsorami uroczystości byli: Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Starostwo Węgrowskie, Fundacja PGE.

Organizatorem widowiska był Instytut Historyczny NN im Andrzeja Ostoja Owsianego, Miejski i Gminny Ośrodek Kultury w Łochowie oraz Okręg Warszawa-Wschód ŚZŻAK.

Mirosław Widlicki

Alina Grądzka